Hemoroidy (guzki krwawnicze, krwawnice, żylaki odbytu) to sploty rozszerzonych naczyń krwionośnych pod śluzówką dolnej części odbytnicy, w formie łatwo krwawiących guzków, które podczas oddawania stolca mogą wysuwać się przez odbyt. Kiedy guzek nie zostaje odprowadzony do odbytnicy, ucisk na jego szypułę przez zwieracze odbytu powoduje uwięźnięcie guzka, zakrzep, obrzęk, pieczenie, świąd i silną bolesność. Czasami dochodzi do krwawienia, którego skutkiem może być przewlekła niedokrwistość.
Przyczyną powstawania guzków krwawniczych jest utrudnienie odpływu krwi z okolicy odbytu z różnych powodów, jak zaparcia stolca, częste zwiększanie ciśnienia w jamie brzusznej, np. przy kaszlu, parciu na stolec lub mocz, powiększona macica, np. w ciąży oraz guzy jamy brzusznej. W celu diagnozy wykonuje się następujące badania: rektoskopię, czyli badanie endoskopowe odbytu i odbytnicy, rtg jelita grubego oraz badanie kału na krew utajoną.
Leczenie zachowawcze polega na usunięciu przyczyn powodujących zwiększenie tłoczni brzusznej, stosowaniu miejscowym maści obkurczających naczynia i łagodzących podrażnienie błony śluzowej. Najskuteczniejsze jest leczenie operacyjne przeprowadzane w zaawansowanej postaci choroby.